 |
Concordialaan 5 6712 GL Ede Tel: 06 – 21 96 96 34 |
|||||||||
| ||||||||||
| Terug naar het nieuwsoverzicht. |
Handboek patchwork, quilten en appliqueren
Door: Christien Manni
Katoenen stof was in vroeger tijden een duur en schaars artikel. Men sprong er zuinig mee om: restanten of oude kledingstukken werden niet weggegooid, maar telkens opnieuw gebruikt. Oude lappen stikte men aan en op elkaar om te dienen als bescherming tegen de kou.
|
| Handboek patchwork en quilten |
Kolonisten die vanuit Europa naar Amerika trokken, namen de techniek van het quilten mee naar de Nieuwe Wereld. Daar ontwikkelden de quiltsters in de loop der tijden een geheel eigen stijl, die nu weer aanslaat in Europa. En daarmee is de cirkel rond.
Zoals met zoveel ambachtelijke en handwerktechnieken het geval is, maakte men ook bij het quilten van de nood een deugd. Het doorstikken van een paar lagen stof werd steeds decoratiever en gebeurde volgens patronen, de één nog kunstiger dan de andere. Bestond de bovenlaag van de quilt uit kleine, aan elkaar genaaide lapjes stof, dan sprak men van een patchwork-quilt. Deze patchwork-methode kwam vooral in Amerika veel voor en leidde tot een geheel eigen stijl. In Europa werkte men veel met effen stoffen, terwijl in Amerika quilts met eenvoudige geometrische figuren populair waren (de Amish zijn hier nog bekend om). De termen patchwork en quilt worden tegenwoordig vaak door elkaar gebruikt, omdat de meeste quilts samengesteld zijn uit patchwork.
Sandwich
Na de Industriële Revolutie kwam er een overvloed aan goedkope katoenen stoffen, zodat men niet meer afhankelijk was van restjes of oude kleding. Betaalbare warme wollen dekens maakten een eind aan een jarenlange lappendeken-traditie. Het maken van patchwork raakte in het slop, tot het in de jaren '70 weer terugkwam. Nu niet als noodzakelijke handenarbeid, maar als hobby.
In het ontwerpen en maken van quilts als wandversiering kun je je creatief uitleven. Een eenvoudige quilt bestaat uit twee lagen stof met daartussen een vulling. Deze drie lagen, ook wel een sandwich geheten, worden met een decoratieve rijgsteek aan elkaar vastgenaaid. Dit rijgen noemt men quilten. Quilten zorgt voor reliëf in je werkstuk, omdat het omgeregen motief - afhankelijk van de dikte van de voering - omhoog komt. Hoewel de meeste quilts tegenwoordig uit samengestelde lapjes bestaan, kan juist door dit reliëfwerk een quiltpatroon prachtig uitkomen op een effen kleed. Allerlei variaties zijn hierop mogelijk.
Bij het maken van een patchwork-quilt is het belangrijkste de manier waarop de verschillende lapjes aan elkaar genaaid en qua kleur geschikt zijn. Het toepassen van de quilttechniek kan hier een extra dimensie aan het gemaakte kleed geven. Met applicaties - figuren van stof die je op je kleed naait - krijg je weer een ander effect. Wandkleden met applicaties worden vaak gemaakt voor een speciale gelegenheid (bruiloft, geboorte) en hebben dan een bepaald thema.
Naaimachine
Quilten lijkt een hobby voor mensen met veel geduld, zeker als je beseft uit hoeveel kleine lapjes een groot kleed opgebouwd kan zijn. Maar met de naaimachine en enkele snelle technieken is het mogelijk in korte tijd heel wat lapjes aan elkaar te zetten. Ook het uiteindelijke quilten van een patroon kan heel goed machinaal gebeuren. En met een handvaardigheid die een Amerikaanse achtergrond heeft, kan het ook haast niet anders of er zijn mogelijkheden om snel te werken. Over die achtergrond gesproken: opvallend is het grote aantal Amerikaanse woorden dat bij de quilttechniek gebruikt wordt, zoals log cabin, piecen, quilt-as-you-go, om er maar enkele te noemen.
Voor een eenvoudige quilt heb je maar weinig materiaal nodig. Met naalden, spelden, vingerhoed en een plastic quiltliniaal ben je al een eind op de goede weg. Een rolmes en een snijmat zijn handig, maar voor de beginner niet echt noodzakelijk.
Cursus
Wie wil leren quilten, kan een cursus volgen of te rade gaan bij de vele boeken die er zijn. Een schitterend en gedegen basisboek, met een duidelijk overzicht van technieken en patronen is het Handboek patchwork, quilten en appliqueren van Jenni Dobson. Alles wat je zou moeten of willen weten over deze vormen van handwerken kun je hier in vinden. De beginner wordt ingewijd in termen en technieken, in de keuze tussen stoffen en het gebruik van mallen. Steeds ingewikkelder voorbeelden van quilts om na te maken completeren het boek. Ook de gevorderde quilter kan het in gebruik nemen als een handboek voor bekende en minder bekende quilttechnieken, en zal watertanden bij het zien van de nieuwe patronen.
Alfabet-quilts
Van heel andere orde is ABC-quilts: meer dan dertig verschillende werkstukken bij elkaar in een boek. Ze zijn gemaakt in het kader van een wedstrijd alfabet-quilt-maken. Een wedstrijd, waar velen met volle teugen van hebben genoten, getuige ook de bijschriften bij de getoonde quilts. De resultaten mogen er zijn: zeer gevarieerde kleden, van een alfabet voor kleuters tot een doven- en een braille-ABC. Van een aantal modellen staat het patroon achterin het boek, voor het overige kunnen de voorbeelden inspireren tot het zelf ontwerpen van een quilt.
Wie zich meer aangetrokken voelt tot het maken van applicaties en bovendien een tuinliefhebber is, geniet vast van het boek In een patchworktuin. Dit boek toont en beschrijft een applicatie-wandkleed rond het thema tuinieren. Het bestaat uit een aantal panelen met tafereeltjes die stuk voor stuk beschreven worden, compleet met uitleg aan de hand van tekeningen. Geen patchwork met geometrische figuren, maar met verschillende stoffen en in stemmige kleuren worden vlinders, bloemen, vogels en tuinornamenten vereeuwigd tot een kunstig geheel. Kortom, laat je inspireren en leg een stukje heden op een bijzonder manier vast voor het nageslacht.
Dit artikel is een bespreking van de volgende boeken:
Handboek patchwork, quilten en appliqueren door J. Dobson (Cantecleer, De Bilt.)
ABC-quilts door M. Dijkers (Cantecleer, De Bilt.)
In een patchworktuin door J. Bolton (Becht, Haarlem.)
Nederlands Dagblad - 1 januari 2002