Terug naar het nieuwsoverzicht.

De Thoolse muts is kostbaar erfgoed

Door: Mieke van der Jagt

Dinsdag 31 oktober 2006 - HALSTEREN – Klederdracht. Er is veel over geschreven en een heleboel onderzoek naar gedaan. Schorten, doeken, jakken, sieraden, mutsen: alle onderdelen zijn even interessant. De Halsterse Marian Muller-Roks kan erover meepraten.

Marian Muller-Roks schreef een boekje over de Thoolse kanten muts. ‘Veel kant ligt nog bij mensen op zolder.’ Foto: WILLEM MIERAS

Door Mieke van der Jagt

Dinsdag 31 oktober 2006 - HALSTEREN – Klederdracht. Er is veel over geschreven en een heleboel onderzoek naar gedaan. Schorten, doeken, jakken, sieraden, mutsen: alle onderdelen zijn even interessant. De Halsterse Marian Muller-Roks kan erover meepraten.

Marian Muller-Roks schreef een boekje over de Thoolse kanten muts. ‘Veel kant ligt nog bij mensen op zolder.’ FOTO WILLEM MIERAS

Het zwaartepunt bij studies naar klederdracht in Zeeland ligt vaak bij de volledige drachten van Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en de Bevelanden. De Thoolse muts is er tot voor kort nogal stiefmoederlijk bedeeld.

Dat gat heeft de Halsterse onlangs opgevuld. Vanuit haar deskundigheid op het gebied van kant werd ze als het ware de geschiedenis van de Thoolse muts ingezogen, en ze deed belangwekkende ontdekkingen.

Voor de heemkundige kring Halsteren schreef ze al eens een boekje over de West-Brabantse muts, maar het kant op Tholen, het geboorte-eiland van haar man, lonkte al een beetje vanuit het kabinet in streekmuseum De Meestoof in Sint Annaland. Daar wordt een prachtige verzameling Thoolse mutsen bewaard. „In augustus 2003 bezocht ik in Kieldrecht een tentoonstelling over Kieldrechts borduurwerk. Dat is borduurwerk met ajour op machinaal vervaardigd tule. Van lapjes Kieldrechts borduurwerk zijn de bodems van de Thoolse mutsen gemaakt. In Kieldrecht lag het vol met foto’s en ontwerpen, kant en borduurwerk. Wat er ook lag was materiaal over de familie Werkers-Lockefeer, kanthandelaren in Kieldrecht, afkomstig uit Tholen. Naar de familienaam Werkers ben ik toen gaan zoeken en het bleek dat die in de Kerkstraat in Tholen een winkel hadden in manifacturen en modeartikelen. Maar de specialiteit was, zo blijkt uit een briefhoofd, echte kanten, mutsen en tules. Sinds halverwege de achttiende eeuw dreef de familie Warkens, later Werkers genoemd, een kanthandel in Tholen. Alle Thoolse mutsen, gedragen tot aan de Watersnoodramp van 1953, moeten daar vandaan zijn gekomen.“

Het kant en borduurwerk voor de Thoolse mutsen werd vervaardigd in de streek rond Beveren. De familie Werkers importeerde het Beverse kant, ook wel Rijsselse kant genoemd, en het borduurwerk. De Thoolse vrouwen maakten er zelf hun mutsen van, of lieten dat doen. „In het begin van de twintigste eeuw trouwden twee broers Werkers met twee zussen Lockefeer, een grote kanthandelaar in Kieldrecht. Die familie Lockefeer had in de negentiende eeuw al bijna duizend vrouwen aan het werk. Kantklosters en borduursters die thuis werkten en, naar ik begrepen heb, niet al te veel verdienden. In 1924 sloot de winkel van Werkers in Tholen en de handel verhuisde naar Kieldrecht.“

Wat de Halsterse kantdeskundig trof, was dat er in Kieldrecht legio ontwerpen en patronen lagen, maar erg weinig kant. Dat bleek allemaal in Tholen te vinden, niet alleen in De Meestoof, maar ook bij mensen op zolder.

„Ik probeer sindsdien het kanten erfgoed onder de aandacht te brengen en te bereiken dat mensen er zuinig op zijn.“

Over het onderzoek naar het kant op Tholen schreef Marian Muller een rijk geïllustreerd boekje: Tederheid voor draden, kant en handel op het eiland Tholen. Het is voor 17,50 euro te koop bij de boekhandel in Tholen, bij de Meestoof in Sint-Annaland en bij de schrijfster zelf in Halsteren.

Expositie
Toen ze het boek ten doop hield, dit voorjaar, ont­stond het plan om in de zomer van 2007 een tentoonstelling in de Meestoof te wijden aan de Thoolse muts. Eerder is er al een tentoonstelling in Halsteren, van 11 tot en met 19 november in Hof van van Ram aan de Beeklaan. Samen Markant heet de expositie, die behalve kantwerk uit drie eeuwen, ook werk van de kantgroep in Halsteren omvat.

De Stem - 31 oktober 2006

---